Tüpgaz Nedir?

• TÜPGAZ olarak adlandırılan LPG petrol rafinerilerinde ham petrolün damıtılması esnasında veya doğalgazdan elde edilir. LPG ağırlıklı olarak propan ve bütan gazlarından oluşan yanıcı bir gazdır. Türkiye’de ev tüplerinde kullanılan LPG karışımı % 30 propan % 70 bütandan oluşmaktadır.
• LPG, tüp içinde basınç altında sıvı haldedir. Tüpün içindeki %20 boş hacimde gaz halindedir.
• Tüp kullanılmaya başlandığında üstteki gaz eksilir yerini sıvıdan buharlaşan doldurur. (Gaz kısmından kullanıldıkça, LPG sıvı halden gaz haline geçer.) Buharlaşma esnasında gerekli olan enerjiyi tüp metalinden ve çevreden aldığı için etrafı soğutur.
• LPG Rafineriden çıktığında kokusuzdur. Gaz kaçağının belirlenmesi ve emniyet için özellikle koku veren madde ile kokulandırılır.
• LPG hava ile belli oranlarda karıştığında yanıcı ve parlayıcıdır. LPG, yanıcı gaz özelliğine sahip olduğu için statik elektrik veya alev, sıcak cisimler gibi ısı kaynakları aracılığıyla tutuşabilir. Havadaki LPG konsantrasyonunun yanma sınırları dahilinde olduğu durumlarda ise;yanma patlaması meydana gelebilir.
• LPG havaya göre daha ağırdır. Bu nedenle kaçak olduğunda zemin ve çukur yerlerde birikir. Hava ile karışan gaz en küçük bir kıvılcımda patlamaya ve yangına neden olur.
• LPG zehirli değildir. Ancak kapalı bölümlerde gaz miktarı arttığında oksijen azalacağından oksijensizlikten boğucu etkiye neden olabilir.

TÜPGAZ KULLANIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

• 2 kg. üzerindeki tüplerin, tüketim yerine kadar götürülmesi ve cihazlara bağlanması mutlaka yetkili bayi tarafından yapılmalıdır.
• LPG tüpleri doğrudan güneş ışığına maruz kalmamalıdır. Tüpler radyatör ve soba gibi ısı üreten cihazların yanına konulmamalıdır.

• LPG kullanan cihazların yanına kolayca tutuşabilecek maddeler bulundurulmamalıdır.
• Tüpler dik olarak tutulmalı ver hiçbir şekilde kullanım sırasında yana yatırılmamalıdır.
• Tüpler kullanılan cihazlardan (ocak veya şofben vb.) daha alt bir seviyede yerleştirilmelidir.
• Tüpler kapalı ortamda saklanacak ise tabanda havalandırmayı sağlayacak delikler açılmalıdır. Bodrum gibi hava akımının sağlanamadığı yerlere tüp konulmamalıdır.
• Odalarda veya kapalı alanlarda LPG kullanılıyorsa (LPG sobası, şofben, ocak gibi) ortamda sürekli temiz hava akımı sağlanmalıdır.
• LPG tüpü ile cihaz arasında kullanılan hortum bağlantıları kelepçe ile yapılmalıdır. Hortum, eksiz ve yamasız olmalı ve 1,5 m uzunluğunu geçmemelidir. Bağlantı hortumu düzenli aralıklarla kontrol edilmeli, yıpranmış, çatlamış, yumuşamış veya sertleşmiş hortumlar ve 3 yılını doldurmuş hortumlar derhal yenisi ile değiştirilmelidir.
• Tüp basıncını kullanım basıncına düşüren dedantörlere müdahale edilmemelidir.

• Tüp değişikliği ve kullanım sırasında kaçak kontrolü, sabunlu su ile yapılmalıdır. Asla kibrit veya çakmak gibi açık alevli nesneler kullanılmamalıdır.
• LPG sobası ile ısıtılan ortamlar belirli aralıklarla havalandırılmalıdır. LPG sobaları uyku esnasında açık bırakılmamalıdır.
• Piknik tüpleri üzerine, 20 cm den büyük veya tüpün çemberinden daha geniş tabanlı kaplar konulmamalıdır.

Gaz Kaçağı veya LPG Kokusu Hissedildiğinde;

• Kıvılcıma neden olabilecek hareketlerden sakınılmalıdır (Çakmak veya kibrit yakılmamalı, elektrik anahtarı açılıp kapatılmamalı, buzdolabı kapağı açılmamalı vb.). Ocak, şofben gibi cihazlar açık ise kapatılmalıdır.
• Kapı ve pencereler açılarak ortam havalandırılmalıdır.
• Tüpün cinsine göre vana veya dedantör (regülatör) mandalı kapatılarak, dedantör tüpten çıkarılmalıdır.
• Kaçak devam ediyorsa, tüp açık havaya çıkartılmalıdır.
• Havadan ağır olduğu için yere çöken LPG, zemin ve çukur yerlerden süpürülerek hava sirkülasyonuyla açık havaya atılmalıdır.
• Tüpü aldığınız yetkili Kongaz bayisi çağrılmalıdır.
• LPG’nin uzun süre solunması ağızda ve boğazda yanma, öksürme, mide bulantısı, baş ağrısı, karın ağrısı, baş dönmesi, kusma, fenalık hissi, yüz kızarması, gözyaşı ve burun akması gibi belirtiler oluşturabileceği için LPG’yi solumaktan kaçınılmalıdır.
• LPG yakan kombi ve şofbenler; havadaki oksijeni kullandığı için, yeterli havalandırması, baca bağlantısı veya uygun baca bağlantısı olmayan mekanlarda kullanılmamalıdır. Aksi halde ortamdaki oksijen azalacağı için havasızlıktan dolayı boğularak ölüme sebebiyet verebilir. LPG tüpü ile çalışan katalitik sobalar havalandırmasız mekanlarda kullanılmamalıdır. Herhangi bir nedenle yukarıdaki belirtileri gösteren bir kişi ile karşılaşıldığında; kişiyi dışarıya çıkarmalı, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
• LPG göz ve cilt ile temas ettirilmemelidir, LPG soğuk yanma nedeniyle, ciddi deri yanıkları oluşturabilir. Böyle durumlarda doktora veya en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.